VÀI KỶ NIỆM VỚI BÁO KHOA HỌC & ĐỜI SỐNG

VÀI KỶ NIỆM VỚI BÁO KHOA HỌC & ĐỜI SỐNG

                                                                       Phan Duy Kha

Tôi viết báo kể cũng đã tương đối lâu, sách thì cũng đã in được dăm cuốn. So với các bậc “trưởng lão” thì chưa là gì nhưng so với bản thân thì đó cũng là một cố gắng lớn. Có một điều là, tôi chưa bao giờ nghĩ đến việc nhờ người này, người nọ lăng xê tên tuổi của mình. Tôi hiểu, chất lượng bài viết mới là vấn đề mấu chốt. Người ta bốc thơm anh lên tận mây xanh mà tác phẩm của anh chẳng ra gì thì chỉ gây phản tác dụng. Ngược lại, nếu bài viết tốt thì chẳng cần lăng xê gì người ta cũng tìm đọc. Hữu xạ tự nhiên hương mà. Nghĩ thế nên lòng tự nhủ lòng , hãy lặng lẽ đọc, lặng lẽ viết, chỉ mong sao ông Trời cho sức khoẻ và sự minh mẫn để mà viết là hạnh phúc  lắm rồi.

    Bỗng nhiên có một lần, trong hòm thư điện tử của con trai tôi có một tin nhắn lạ, làm cả nhà bất ngờ và ngạc nhiên: “Tôi là Nhật Minh ở báo Khoa học & Đời sống. Xin anh vui lòng cho xin số điện thoại của chú Phan Duy Kha, tôi muốn viết một bài Trò chuyện với chú. Xin chân thành cảm ơn.” (10- 8- 2009) . Con trai tôi đọc tin nhắn rồi hỏi ý kiến bố. Tất nhiên là tôi đồng ý, nhưng vẫn cứ thắc mắc trong lòng. Không hiểu Nhật Minh là ai, và làm sao lại biết hòm thư điện tử của con trai tôi. Trước đây, vào khoảng các năm 2002- 2005, tôi có cộng tác với báo Khoa học & Đời sống ở trang Khoa học Xã hội và Nhân văn. Nhưng từ khi tờ báo bỏ trang chuyên mục này thì tôi không cộng tác nữa. Từ đó đến nay cũng đã 5 năm rồi. Hồi đó người trực tiếp nhận và biên tập bài vở của tôi là Biên tập viên  Tú Anh, và người phụ trách bộ phận này là nhà báo Nguyễn Như Mai. Bây giờ, Tú Anh đã chuyển sang báo Phụ nữ Thủ đô, còn nhà báo Như Mai thì đã nghỉ hưu rồi. Còn Nhật Minh thì tôi chưa từng tiếp xúc. Con trai tôi đã cho số điện thoại qua hòm thư điện tử (mail) của tôi . Hôm sau, Nhật Minh gọi điện thoại cho tôi. Tôi thắc mắc hỏi, sao cháu lại có Mail của con trai chú để hỏi số điện thoại. Nhật Minh trả lời : Trước đây chú đã từng gửi bài từ hòm thư này mà. Thì ra thế. Lâu quá rồi tôi quên mất .Vào khoảng 2004- 2005, tôi chưa lập hòm thư riêng. Vì vậy, các bài viết của tôi đều gửi qua hòm thư của con trai. Bây giờ, Nhật Minh muốn lien lạc nên đã lục tìm lại hòm thư cũ. Tôi hẹn Nhật Minh chiều 13- 8 thì đến làm việc.

15 giờ ngày 13/8, Nhật Minh đến. Sau khi phỏng vấn lấy tài liệu xong, tôi bảo: Nội dung các bài viết, các cuốn sách chú đề cập đến thì nhiều, một buổi làm việc thì không thể kể hết được. Tốt nhất là chú sẽ tặng cháu một số cuốn sách của chú để cháu đem về đọc thêm. Những vấn đề tâm huyết của chú đều gửi gắm trong ấy cả. Bèn đem tặng Nhật Minh cuốn Lịch sử và sự ngộ nhân in năm 2008 và cuốn Nhìn về thời đại Hùng Vương vừa kịp lấy về lúc sáng.

    Nhật Minh là một nhà báo làm việc rất bài bản, chuyên nghiệp. Một tuần sau, bản thảo viết xong, Nhật Minh đem đến cho tôi đọc để bổ sung ý kiến và sửa chữa. Cùng đi với Minh là Thu Hằng, phóng viên ảnh. Trong khi Nhật Minh làm việc với tôi thì Thu Hằng tìm các góc độ để chụp ảnh. Vì vậy mà ảnh chụp rất tự nhiên. Hầu như các bức ảnh tôi sử dụng sau này đều lấy từ những bức hình này. Nhân có cuốn Trải nghiệm đời người vừa mới in (cuốn này in sau cuốn Nhìn về thời đại Hùng Vương đúng một tuần) tôi liền tặng Minh và Hằng mỗi người một cuốn. Mấy ngày sau, Nhật Minh gửi bài viết đã sửa chữa cho tôi qua hòm thư điện tử để tôi xem lại một lần nữa. Xem xong, tôi sửa chữa đôi chút rồi gửi giả lại cho Minh. Ngày 15- 9- 2009, bài viết được đăng trên báo Khoa học & Đời sống ở trang 14, trong mục Trò chuyện với nhan đề Tôi mê lịch sử. Ngày 16- 9 bài này được lên mạng Bee.net.vn( Khoa học & Đời sống Online) với nhan đề Hiểu sử xưa mới ngẫm được những việc thời nay .

Thật ra, không phải tôi cộng tác với báo KH&DS từ năm 2003-2004 mà còn lâu hơn nữa. Trước đó, vào năm 1994, khi báo KH&ĐS chủ trương cho ra đời tờ Phụ san KH&ĐS tại TP. Hồ  Chí Minh. Số phụ san này đóng thành quyển (như tờ tạp chí Thế giới mới, hay Kiến thức ngày nay thời bấy giờ). Tờ phụ san KH&ĐS mở một cuộc thi viết “Những  mẩu chuyện sâu sắc về Khoa học Kỹ thuật”. Hội đồng chấm thi là những nhà báo, nhà giáo, nhà văn tên tuổi: Ông Trần Cư, Tổng biên tập báo KH&ĐS chủ tịch Hội đồng; GS Hoàng Như Mai, phó Chủ tịch, GS Lê Trí Viễn, ủy viên...Tôi tham gia và may mắn đoạt giải nhất, với số tiền giải thưởng không phải là nhỏ, tới hai triệu đồng, bằng 10 tháng lương kỹ sư của tôi lúc bấy giờ! Đó là lần đầu tiên tôi gặt hái được khi tham gia viết báo, một nguồn động viên lớn đối với người viết.

Tháng 5/2002, có một cuốn sách mới ra đời được các phương tiện truyền thông quảng cáo rùm beng, đó là cuốn Huyền thoại hay sự thật Cội nguồn Cha Rồng Mẹ Tiên của tác giả VTT. (NXB Văn hóa Dân tộc, 2002). Tác giả VTT được một số  báo chí  xưng tụng như là người “phát hiện” ra những  tư liệu lịch sử quan trọng mà nếu tin theo đó thì có thể làm đảo lộn toàn bộ nền sử học Việt Nam. Dư luận nghi ngờ, bức xúc. Trước tình hình đó, anh Nguyễn Như Mai, phụ trách  biên tập báo KH&ĐS, đặt bài một vị GS sử học khả kính, nhằm phản biện lại những thông tin trên. Vị GS thường hay cộng tác với KH&ĐS, nhưng trước vấn đề phức tạp này, ông  nhún vai trả lời  “Vấn đề này đụng chạm tới dòng họ, phức tạp lắm. Anh có thể đặt bài ai thì đặt, tôi không dính vào đâu”. Giữa lúc anh Nguyễn Như Mai đang thất vọng thì bài viết của tôi được gửi đến. Đó là bài “Cổ Lôi Ngọc phả truyền thư, cổ thư hay ngụy thư” (Số 44 ra ngày 26/7/2002) bài viết phân tích những điều  bịa đặt vô lý trong cuốn sách của VTT, và chỉ  ra rằng, sở dĩ có những điều hoang đường, bịa đặt đó là do VTT đã căn cứ vào một cuốn sách gôc, nhưng tiếc thay, cuốn sách đó lại là một ngụy thư (sách rởm). Bài viết của tôi trên báo KH&ĐS lúc ấy, cùng góp mặt với một số bài báo khác của một số tác giả khác trên các báo, tạp chí như Thế giới mới, Xưa và Nay, Tia sáng.. . Cuối cùng, Bộ Văn hóa-Thông tin  đã có quyết định kịp thời là thu hồi cuốn sách.

Tết Quý Mùi 2003,tôi viết một bài  Về cội nguồn văn hóa dòng họ bài viết điểm qua về qúa trình lịch sử phát triển dòng họ, một số vấn đề về dòng họ trong giai đoạn hiện nay. Bài viết đã được đăng trên 2 trang của báo KH&ĐS số Tết và đã được nhiều bạn đọc quan tâm. Sau này một số dòng họ tổ chức Hội thảo dòng họ mình đã lấy bài viết này của tôi để làm bài mở đầu cho Kỷ yếu Hội thảo!

Một số bài báo của tôi in rải rác trên báo được một số tác giả sưu tầm, tuyển chọn in vào một số cuốn sach (sách nhiều tác giả). Sau này có điều kiện, tôi cũng đã tự sưu tập lại, in dược một số cuốn như : Nhìn lại Lịch sử (2003), Lịch sử và sự ngộ nhận (2008), Nhìn về thời đại Hùng Vương (2009), Trải nghiệm đời người (2009), Từ Điện Kính Thiên triều Lê đến Tổng Hành dinh thời đại Hồ Chí Minh (2010) và gần đây là cuốn Cảm nhận và Lắng đọng (2019).

Cảm ơn báo KH&ĐS đã cho tôi một diễn đàn bổ ích, nơi đó, tôi đã được phát biểu những quan điểm, những điều tâm huyết của mình đến với rộng rãi bạn đọc.

Cộng tác với KH& ĐS tôi đã gặt hái được rất nhiều !

                                                                                    Hà Nội tháng 7/2019

Ảnh: Ảnh Phan Duy Kha do Phóng viên nhiếp ảnh Thu Hằng chụp năm 2009